W ostatnich dniach dostajemy wiele zapytań dotyczących wypowiedzeń umów w czasie trwania epidemii koronawirusa. Dlatego przygotowaliśmy dla Was artykuł opisujący uprawnienia zwalnianego pracownika oraz osób zatrudnionych na podstawie innych umów takich jak zlecenie czy samozatrudnienie.

1. Wypowiedzenie umowy, co zmienia koronawirus

Niezależnie od stanu jaki w gospodarce wywołał koronawirus, to pracodawca ponosi ryzyko prowadzenia przedsiębiorstwa, tak samo jak czerpie z niego korzyści. Wiele osób obawia się, że w związku z panującą epidemią sytuacja związana z ich zatrudnieniem ulega zmianie, a jako pracownicy narażeni są na utratę pracy „z dnia na dzień”.

Pamiętajcie: mimo koronawirusa pracodawców obowiązują określone w prawie zasady związane z zakończeniem stosunku pracy z pracownikiem. Najważniejsze z nich znajdziecie poniżej.

2. Niezależnie od tego, jaką masz umowę, przysługuje Ci ochrona

Po pierwsze to jakie uprawnienia Ci przysługują, nie zależą od tego jak nazwano Twoją umowę. Możesz pracować na zleceniu lub mieć działalność, a jeżeli spełniasz określone wymogi, masz taką samą ochronę jak każdy inny pracownik. Pracując na umowę zlecenie możesz wystąpić do sądu pracy z wnioskiem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Spowoduje to zmianę umowy zlecenie na umowę o pracę.

3. Zasiłek pracowniczy w przypadku rozwiązania umowy o pracę

Musisz pamiętać, że jeżeli zdecydujesz się na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron lub jeżeli sam wypowiesz tę umowę, prawo do zasiłku przysługuje Ci dopiero po 90 dniach od rejestracji w urzędzie pracy, a okres pobierania świadczenia ulegnie skróceniu o 90 dni.

4. Sposób wypowiedzenia umowy przez pracodawcę

Oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy powinno nastąpić na piśmie. Nadto w przypadku oświadczenia o wypowiedzeniu umowy zawartej na czas nieokreślony konieczne jest wskazanie przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie.

5. Wypowiedzenie umowy a odprawa pracownicza

Musisz wiedzieć, że jeżeli przyczyna twojego zwolnienia z pracy leżała po stronie pracodawcy, a Twój stosunek pracy nie był tymczasowy, to również przysługuje Ci prawo do otrzymania odprawy. Przykładem przyczyn zwolnienia leżących po stronie pracodawcy są:

• niekorzystna sytuacja przedsiębiorstwa,
• likwidacja stanowiska pracy
• likwidacja całego zakładu
• ogłoszenie upadłości przez pracodawcę

Należy pamiętać, że nawet w trakcie zdarzenia opisanego powyżej, jeżeli chcesz otrzymać odprawę nie możesz zwolnić się z pracy. Tylko i wyłącznie pracodawca może to zrobić.

6. Wypowiedzenie umowy o pracę a okres wypowiedzenia

Pojawienie się epidemii koronawirusa nie zmienia również sytuacji związanej z okresem wypowiedzenia umowy.

• Jeżeli pracownik zatrudniony był na okres krótszy niż 6 miesięcy, okres wypowiedzenia to 2 tygodnie
• Jeżeli okres zatrudnienia to co najmniej 6 miesięcy, wtedy okres wypowiedzenia to miesiąc
• 3-miesięczny okres wypowiedzenia przysługuje natomiast pracownikowi zatrudnionemu przez okres co najmniej 3 lat.

7. W jakich sytuacjach nie możesz zostać zwolniony

Warto wskazać, iż pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, a także w czasie urlopu pracownika oraz w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Kolejną ważną dla Ciebie informacją jest to, że nawet w przypadku ogłoszenia przez pracodawcę upadłości, nie możesz zostać zwolniony, jeżeli w tym czasie przebywasz na urlopie lub Twoja nieobecność w pracy jest usprawiedliwiona.

8. Wypowiedzenie umowy o pracę a wynagrodzenie postojowe

Przestój w zakładzie, w którym pracujesz nie oznacza, że nie przysługuje Ci wynagrodzenie. Kodeks pracy stanowi, że: „Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną(…). Wynagrodzenie to nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Wynagrodzenie postojowe, o którym mowa przysługuje Ci nawet jeżeli nie wykonujesz żadnej pracy, ale wykazujesz do niej pełną gotowość. W czasie epidemii pracodawca może skierować Cię do wykonywania innej pracy i zlecić jej wykonywanie zdalnie. Jeżeli jednak nie ma takiej możliwości nie zwalnia go to z obowiązku wypłacenia Ci wynagrodzenia.   

9. Skierowanie pracownika na urlop

Istnieje możliwość, że Twój pracodawca skieruje Cię na urlop płatny, jeżeli nie wykorzystałeś go do 30 września. Słuszność takiego działania potwierdza na swojej stronie internetowej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: „W przypadku zaległego urlopu wypoczynkowego, który nie został wykorzystany do 30 września następnego roku kalendarzowego, pracodawca ma prawo wysłać pracownika na zaległy urlop – nawet bez jego zgody – np. w okresie zagrożenia koronawirusem. Stanowisko to jest prezentowane przez Państwową Inspekcję Pracy” (www.gov.pl/web/rodzina). To samo uprawnienie przysługuje pracodawcy wobec pracownika, który znajduje się w okresie wypowiedzenia.

Nie ma jednak żadnej możliwości wysłania Cię na bezpłatny urlop bez Twojej zgody. Wynika to z artykułu 174 § 1 Kodeksu pracy, który stanowi, że na bezpłatny urlop można wysłać pracownika jedynie na jego pisemny wniosek.

10. Twoje działania

Podjęcie rękawicy przeciwko swojemu byłemu czy obecnemu pracodawcy zawsze jest bardzo trudną decyzją. Jako pracownik możesz wnieść samodzielnie do sądu pozew z powodu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę. Taki pozew nie wymaga opłaty sądowej.

Jeżeli doświadczasz dyskryminacji lub uważasz, że proponowane przez twojego pracodawcę porozumienie jest dla Ciebie niekorzystne lub Twoje prawa pracownicze są łamane, skontaktuj się z nami przez https://legalden.pl/kontakt/ lub napisz do nas na adres biuro@legalden.pl, a na pewno Ci pomożemy.

O najważniejszych obowiązkach pracodawcy wobec pracownika przeczytasz tutaj: https://legalden.pl/obowiazki-pracodawcy-wobec-pracownika-a-koronawirus/

Photo by Martin Sanchez on Unsplash