Jeśli chcesz samodzielnie założyć fundację – jak najbardziej możesz to zrobić. Możesz też na różnych etapach korzystać z porad różnych ekspertów i ekspertek. Możesz też całość procesu powierzyć komuś, kto się na tym zna i zrobi to zdecydowanie szybciej. We wszystkich formalnościach może pomóc Ci na przykład zespół naszej kancelarii lub innych instytucji, które wspierają. Założyliśmy już około 150 organizacji pozarządowych i wiemy, na co warto zwrócić uwagę lub czego lepiej unikać.  

Zanim zdecydujesz się na założenie fundacji, musisz wiedzieć, że:

• Fundacja to organizacja, której celem jest realizowanie określonych zadań – zgodnych z podstawowymi interesami Polski – społecznie lub gospodarczo użytecznych.
• Do założenia fundacji niezbędne jest sporządzenie aktu fundacyjnego w formie aktu notarialnego.
• Fundacja może być założona przez jedną osobę (fundatora), a zarządzana przez inne – zarząd.
• Poza aktem fundacyjnym, fundator ustala statut fundacji. W statucie fundacji muszą znajdować się takie informacje jak: nazwa, siedziba, majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizacja zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia zarządu i jego członków.
• Fundacja jest osobą prawną, co oznacza, że posiada własne prawa i obowiązki.
• Fundacja musi być wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego.

Więcej o tym, co warto wiedzieć przed założeniem przeczytasz w naszym artykule https://legalden.pl/co-musisz-wiedziec-zanim-zalozysz-fundacje/

Fundacja działa dzięki majątkowi wniesionemu przez fundatora, tzw. funduszowi założycielskiemu. Ten majątek ma umożliwić fundacji rozpoczęcie działalności.

Wysokość opłaty za założenie fundacji zależy od tego, czy fundacja będzie prowadziła działalność gospodarczą.

• Jeśli fundacja chce prowadzić działalność gospodarczą, koszt rejestracji wynosi 600 zł (500 zł za wpis do rejestru przedsiębiorców KRS, a 100 zł za ogłoszenie go w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).
• Jeśli fundacja nie chce prowadzić działalności gospodarczej – opłata za wpis do rejestru stowarzyszeń i organizacji społecznych wyniesie 250 zł.

Dodatkowym kosztem jest taksa notarialna za sporządzenie aktu fundacyjnego. W tym przypadku nie ma stałej kwoty – im wyższy majątek, tym wyższa opłata.

Do tego, jeśli nie zakładasz fundacji samodzielnie, dochodzi koszt osoby, która Ci w tym pomoże.

Więcej o koszcie zakładania fundacji przeczytasz na stronie https://legalden.pl/koszt-zalozenia-fundacji/
 

Proces zakładania fundacji w Polsce jest stosunkowo prosty, ale wiąże się z kilkoma formalnościami:

1. Zgromadzenie majątku fundacji – fundator musi wnieść majątek, który umożliwi fundacji rozpoczęcie działalności. Po rejestracji fundacji zakładasz konto i od razu go wpłacasz.
2. Stworzenie statutu fundacji – dokument ten określa m. in. cele fundacji, zasady jej działalności oraz sposób zarządzania.
3. Rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym – to kluczowy etap, po którym fundacja zyskuje osobowość prawną. Do wniosku należy dołączyć odpowiednie dokumenty, niektóre z nich muszą zostać sporządzone w formie aktu notarialnego.

O tym co należy zrobić po założeniu fundacji przeczytasz w naszym artykule: https://legalden.pl/obowiazki-fundacji-po-rejestracji/

Fundacja nie ma właściciela. Fundator, czyli osoba, która zakłada fundację, przekazuje część swojego majątku na realizację celów fundacji. Jednak fundator nigdy nie nabywa jej na własność. Fundacja z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego uzyskuje osobowość prawną.

Fundację może powołać zarówno obywatel polski jak i cudzoziemiec. Niezależnie od obywatelstwa i miejsca zamieszkania. Fundatorem może zostać także osoba prawna, czyli np. spółka, mająca siedzibę w Polsce lub za granicą.

Jeżeli fundatorem jest osoba fizyczna, czyli co do zasady każdy dorosły człowiek, np. Adrian Nowak, to powinna ona posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, aby mogła skutecznie dokonać aktu fundacyjnego.

Może być to również kilka osób fizycznych, prawnych lub grupa w skład której wchodzą osoby fizyczne i prawne. 

Tak, fundator może być członkiem zarządu fundacji, ale nie ma takiego obowiązku.

Fundacja funkcjonuje niezależnie od fundatora, a odpowiedzialność za jej działania przejmuje zarząd. Dlatego, aby fundator mógł nadzorować realizację celów fundacji i włączyć się w jej zarządzanie musi pełnić rolę w zarządzie. Przy czym, zakres jego działań jest ograniczony do kompetencji przypisanych do organu, w którym zasiada.

Tak, fundację może założyć jedna osoba. W takim przypadku fundator pełni rolę jedynego członka zarządu.

Ustawa o fundacjach dopuszcza możliwość, że w fundacji będzie istniał tylko jeden organ – zarząd, który może być jednoosobowy. W związku z tym nie ma żadnych przeszkód, aby fundator został jedynym członkiem zarządu fundacji i miał w ten sposób pełną władzę nad jej działaniami.

Tak. Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, ale tylko w rozmiarach służących realizacji jej celów.

Zadaniem działalności gospodarczej jest wyłącznie wspieranie i ułatwianie realizacji zadań danej fundacji. Działalność gospodarcza nie może dominować nad działalnością statutową.

Aby fundacja mogła rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej określić w statucie postanowienia dotyczące jej prowadzenia oraz przeznaczyć na tę działalność środki majątkowe w wysokości co najmniej tysiąca złotych.

Jeśli wcześniej nie zapisaliście w statucie, że fundacja będzie prowadzić działalność gospodarczą.- musicie go najpierw zmienić. Dopiero później możecie zacząć działalność.

Fundacja prowadząca działalność gospodarczą jest wpisana do dwóch rejestrów w Krajowym Rejestrze Sądowym:

• rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
• rejestru przedsiębiorców.

Jeżeli fundacja zamierza prowadzić zarówno działalność odpłatną pożytku publicznego, jak i działalność gospodarczą, powinna wyraźnie rozdzielić te dwa obszary działalności w statucie.

Więcej o działalności gospodarczej przeczytasz w naszym artykule https://legalden.pl/czy-fundacja-moze-zarabiac-pieniadze/
 

Fundacja finansuje swoje działania dzięki:

• dotacjom
• darowiznom
• sponsoringowi
• 1,5% podatku dochodowego (organizacje pożytku publicznego – OPP)

Poza tym, fundacja może prowadzić działalność ekonomiczną na dwa sposoby:

• jako prowadzenie działalności gospodarczej;
• jako odpłatna działalność pożytku publicznego.

Więcej przeczytasz w naszym artykule: https://legalden.pl/czy-fundacja-moze-zarabiac-pieniadze/
 

Niestety, nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, ile trwa założenie fundacji. Zależy to przede wszystkim od poprawności złożonego wniosku.

Co prawda, zgodnie z przepisami, sąd ma 7 dni na rozpatrzenie wniosku od daty jego złożenia. Jednak jest to termin wyłącznie instrukcyjny. Oznacza to, że sąd nie musi go przestrzegać. Dlatego w rzeczywistości proces ten może być wydłużony do kilku tygodni, a nawet miesięcy.

Czas ten zależy przede wszystkim od poprawnego przygotowania wniosków i odpowiednich dokumentów.

Jeśli wszystkie dokumenty są kompletne i spełniają wymagania, to fundacja otrzyma postanowienie o wpisie i będzie widoczna w rejestrze.

Jeżeli jednak wniosek zawiera błędy, sąd może wezwać do ich poprawienia lub do uzupełnienia dokumentów.

Natomiast w przypadku braków formalnych wniosku, zostanie on zwrócony, a sąd nie będzie kontynuował jego rozpatrywania. Zwrot wniosku nastąpi, na przykład, gdy został złożony na niewłaściwym formularzu lub będzie nieprawidłowo opłacony.

Więcej o czasie zakładania fundacji przeczytasz na: https://legalden.pl/czas-zakladania-fundacji/
 

Fundacja rodzinna ma na celu zachowanie majątku rodziny i kontynuowanie rodzinnych biznesów, a nie działalność charytatywną, w odróżnieniu od tradycyjnych fundacji, które działają na rzecz pożytku publicznego.

Zadania fundacji rodzinnych:

• Zachowanie majątku rodziny.
• Przekazywanie majątku zgodnie z wolą fundatora, z wyłączeniem zasad dotyczących dziedziczenia.
• Ochronę majątku przed podziałem.
• Wsparcie finansowe beneficjentów, takich jak członkowie rodziny fundatora.

• Ochrona przed wierzycielami: majątek wniesiony do fundacji jest chroniony przed roszczeniami wierzycieli fundatora (o ile zobowiązania fundatora powstały po wniesieniu majątku do fundacji).
• Kontrola nad majątkiem: fundacja pozwala fundatorowi na określenie, jak jego majątek będzie używany i przez kogo.
• Uniknięcie podziału majątku: fundacja umożliwia ochronę integralności majątku na wiele pokoleń.

Do fundacji rodzinnej można wnieść całkiem sporo, na przykład:

• Środki pieniężne
• Nieruchomości (np. domy, działki).
• Ruchomości (np. samochód, motocykl)
• Udziały w spółkach kapitałowych
• Dzieła sztuki
• Papiery wartościowe (np. akcje, obligacje).
• Gospodarstwa rolne
• Złoto, srebro, itd.

Wartość funduszu założycielskiego musi wynosić co najmniej 100 000 zł. Przenosząc aktywa do fundacji, fundator traci do nich prawo własności, a fundacja staje się ich właścicielem.

Przy składaniu wniosku o rejestrację fundacji rodzinnej, do wniosku musisz załączyć następujące dokumenty:

• Aktu założycielskiego lub testamentu: dokument musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego.
• Statutu fundacji: określa on m.in. cel fundacji, zasady zarządzania, beneficjentów oraz zasady podziału majątku.
• Oświadczenie fundatora / członków zarządu o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego: fundator / członkowie zarządu składają pisemne oświadczenie o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego.
• Dowód ustanowienia organów fundacji rodzinnej: jeśli nie zostały one wskazane w statucie.
• Pozostałe wnioski i formularze (dostępne między innymi na stronie GOV.PL )

Rejestracja fundacji rodzinnej odbywa się w Rejestrze Fundacji Rodzinnych prowadzonym przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, a wniosek musi być złożony na urzędowym formularzu.

A jeśli chcesz wiedzieć, jak założyć fundację rodzinną, zachęcam do zapoznania się z artykułem: Jak założyć fundację rodzinną • Legalden – KANCELARIA ADWOKACKA 

Beneficjentami mogą być:

• Członkowie rodziny fundatora (np. dzieci, wnuki).
• Osoby spoza rodziny oraz organizacje, w zależności od woli fundatora określonej w statucie.

Beneficjentów umieszcza się na liście, która jest zarządzana przez fundację. Fundator może również określić, w jaki sposób i w jakiej kolejności mają być realizowane wypłaty na rzecz beneficjentów.

Fundacja rodzinna zarządza majątkiem i chroni go przed podziałem, przede wszystkim poprzez przekazanie go na własność fundacji. Gdy fundator wnosi majątek do fundacji, przestaje on być jego osobistą własnością, co oznacza, że nie podlega podziałowi spadkowemu. Majątek jest zarządzany zgodnie z zasadami określonymi w statucie, co pozwala na precyzyjne określenie, kto może korzystać z majątku i w jakich warunkach.

Dodatkowo fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, np. przez:

• Wynajem nieruchomości.
• Inwestycje w papiery wartościowe.
• Udzielanie pożyczek: na przykład beneficjentom lub spółkom, w których fundacja ma udziały.

Fundacje rodzinne podlegają szczególnym zasadom podatkowym, które mogą być tematem osobnego artykułu. W skrócie wygląda to tak: opodatkowanie fundacji oraz jej beneficjentów uwzględnia relacje rodzinne z fundatorem, a przykłady opodatkowania obejmują:

• Założenie fundacji i przekazanie do niej majątku nie są opodatkowane. Fundacja rodzinna nie płaci podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) ani podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) przy przekazywaniu majątku.
• Podatek CIT w wysokości 15% jest naliczany w momencie przekazywania środków beneficjentom. Warto zauważyć, że fundacja rodzinna nie ma możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodów ani amortyzacji, co wpływa na ostateczny wymiar podatku.
• Beneficjenci będący osobami fizycznymi płacą podatek PIT, który jest uzależniony od stopnia pokrewieństwa z fundatorem:
• Najbliższa rodzina fundatora (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo, pasierbowie, ojczym lub macocha) jest zwolniona z podatku PIT.
• Osoby należące do I i II grupy podatkowej (np. dalsza rodzina) są objęte podatkiem PIT w wysokości 10%.
• Pozostali beneficjenci, którzy nie są blisko związani z fundatorem, płacą 15% PIT.
• Beneficjenci będący organizacjami pozarządowymi są opodatkowani podatkiem CIT zgodnie z dotychczasowymi zasadami. Mają również możliwość skorzystania ze zwolnień podatkowych, jeśli spełniają odpowiednie warunki.

Po więcej konkretów odsyłam na stronę biznes.gov.pl 

Fundacje rodzinne muszą spełniać wymogi rachunkowe, które obejmują między innymi:

• Prowadzenie ksiąg rachunkowych: Księgi muszą dokładnie odzwierciedlać aktywa, pasywa i wynik finansowy fundacji, a także być zgodne z ustawą o rachunkowości.
• Inwentaryzacje: Przeprowadzane na dzień bilansowy, zazwyczaj 31 grudnia, i obejmująca zestawienie sald składników majątkowych.
• Roczne sprawozdanie finansowe: Fundacja musi je sporządzić do 31 marca. Sprawozdanie, wniosek RFR-Z30, załącznik RFR-ZN i inne dokumenty (np. uchwała o zatwierdzeniu sprawozdania) są składane w Sądzie Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim w ciągu 15 dni od zatwierdzenia.

Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, ale z ograniczeniami. Może to obejmować:

• Wynajem i dzierżawę nieruchomości.
• Inwestowanie w papiery wartościowe.
• Działalność holdingową: polegającą na posiadaniu udziałów i akcji w innych podmiotach.

Fundacja nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza cele określone w ustawie i statucie.

Fundacja zarządza majątkiem zgodnie ze statutem i określa zasady przekazywania środków na rzecz beneficjentów. Fundator może ustalić zasady dysponowania majątkiem, w tym:

• Warunki wypłat na rzecz beneficjentów: Fundacja może określić, że wypłaty będą dokonywane tylko w określonych okolicznościach, np. w przypadku ukończenia przez beneficjenta studiów lub osiągnięcia określonego wieku.
• Zakres wsparcia dla beneficjentów: Fundacja może przeznaczyć środki na cele takie jak edukacja, utrzymanie lub ochrona zdrowia beneficjentów.
• Ograniczenia w dysponowaniu majątkiem: Aby zapewnić długoterminową stabilność, fundator może postanowić, że tylko określony procent majątku może być wykorzystywany rocznie, a reszta pozostanie nienaruszona. Na przykład, fundacja może ustalić, że maksymalnie 5% wartości aktywów może być wypłacane beneficjentom w danym roku, aby chronić kapitał fundacji na przyszłość.

Rozwiązanie fundacji rodzinnej to skomplikowany i złożony proces. Może ono nastąpić między innymi na podstawie uchwały zgromadzenia beneficjentów lub decyzji zarządu, na wniosek beneficjenta skierowany do sądu rejestrowego (w przypadku sprzecznego ze statutem zarządzania fundacją). W skrócie procedura likwidacji obejmuje:

• Powołanie likwidatora: Osoba odpowiedzialna za zakończenie działalności fundacji i jej likwidację.
• Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym: Likwidatorzy ogłaszają jednokrotnie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym otwarcie likwidacji fundacji
• Zaspokojenie wierzycieli: Spłata wszystkich zobowiązań, jeśli takie istnieją.
• Podział majątku: Przeprowadza się zgodnie z zapisami statutu i ustawowymi wytycznymi
• Złożenie wniosku o wykreślenie fundacji oraz sprawozdania likwidacyjnego do sądu rejestrowego.

Fundacja rodzinna przestaje istnieć z chwilą wykreślenia z rejestru fundacji rodzinnych.

Koszty prowadzenia fundacji mogą obejmować:

• Opłaty administracyjne: koszty rejestracji, wynagrodzenia dla zarządu i innych organów.
• Koszty raportowania i audytu: związane z realizacją wymogów dotyczących sprawozdawczości np. wynagrodzenie dla księgowego, prawnika bądź doradcy podatkowego .
• Koszty doradcze: na przykład związane z usługami prawnymi lub doradztwem finansowym.

Po założeniu fundacji fundator może zachować pewne uprawnienia, ale traci prawo własności do majątku. Zasady sprawowania wpływu fundatora są określane w statucie, w którym można zapisać m.in.:

• Prawo do wskazywania beneficjentów.
• Prawo do udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących strategii fundacji.
• Możliwość przekazania części swoich uprawnień innej osobie.