Czy założenie fundacji może się opłacać?

Wprowadzenie #

Jeżeli myślisz, że Fundacja to tylko wolontariat i działalność pro publico bono, musisz poznać pełny obraz. Prowadzenie fundacji może się opłacać, ale niekoniecznie w sposób, który pierwszy przyszedł ci do głowy. Pytanie „Czy założenie fundacji może mi się opłacać?” pojawia się niemal codziennie – jedni pytają z ciekawości, inni szukają optymalizacji podatkowej, a jeszcze inni chcą pomagać, ale nie robić tego kosztem swoim i swojej rodziny.

Pomaganie innym i zdrowy rozsądek nie muszą się wykluczać. Trzeba tylko wiedzieć, jak działa Fundacja, czego można się po niej spodziewać, a czego nie.

Fundacja to nie firma #

Fundacja nie jest kolejną formą prowadzenia działalności gospodarczej. Nie została stworzona, żeby zarabiać pieniądze. Ma realizować cele społeczne – wspierać, edukować, pomagać, zmieniać świat na lepsze.

Ale to wcale nie znaczy, że prowadzenie fundacji to musi być wolontariat. Z fundacji można legalnie zarabiać i można żyć z prowadzenia fundacji.

Wynagrodzenia w fundacji #

Kto może otrzymywać wynagrodzenie #

• Fundacja może zatrudniać i płacić wynagrodzenia:
• Swoim pracownikom
• Członkom zarządu
• Osobom współpracującym w oparciu o umowy cywilnoprawne
• Specjalistom z zewnątrz (prawnikom, grafikom, księgowym, trenerom, koordynatorom projektów)

Jeżeli jesteś fundatorem i członkiem zarządu, możesz legalnie otrzymywać wynagrodzenie z fundacji – nawet całkiem rozsądne, jeżeli wykonujesz pracę na jej rzecz.

Zasady wynagradzania #

Wynagrodzenie w fundacji musi być:

• Rynkowe
• Uzasadnione
• Zgodne z przepisami prawa

Ważna uwaga: Nie możesz sobie płacić 30000 zł miesięcznie za „doradztwo ogólne”, ale możesz zarabiać 5000, 10000 czy 15000 zł jako koordynator projektów, jeżeli rzeczywiście pełnisz taką funkcję i wykonujesz konkretne zadania.

Źródła finansowania fundacji #

Dobrze zarządzana Fundacja może mieć budżet liczony w setkach tysięcy, a nawet milionach złotych. Źródła finansowania obejmują:

• Dotacje i granty (samorządów, ministerstw, funduszy unijnych, prywatnych fundacji)
• Darowizny od osób fizycznych, firm i instytucji
• 1% podatku (jeżeli Fundacja ma status OPP)
• Składki członkowskie (jeżeli Fundacja działa podobnie jak Stowarzyszenie, ale to rzadziej)
• Dochody z działalności odpłatnej lub gospodarczej (Fundacja może prowadzić działalność i zarabiać)
• Współpraca z biznesem (sponsoring, CSR, partnerstwa)
• Crowdfunding i zbiórki publiczne

Czy Fundator może wyciągać pieniądze z fundacji? #

Najczęstsze nieporozumienie #

Fundator nie może traktować fundacji jako swojej skarbonki:

• Nie może sobie wypłacić dywidendy
• Nie może dysponować zyskiem
• Nie może wykorzystywać go do własnych celów
• Fundacja nie jest jego własnością

Co Fundator może #

Fundator może być zatrudniony, jeżeli wykonuje realną pracę dla fundacji.

Najczęstsze problemy #

Zapał ludzi trwa zwykle bardzo krótko. Kończy się to tak, że jedynie mała część członków pracuje na sukces stowarzyszenia, a prawo do owoców tego sukcesu mają wszyscy członkowie. Często spotykana jest sytuacja, gdzie mniej aktywni członkowie po latach przypominają sobie o stowarzyszeniu i odwołują Zarząd, który przez lata budował jego pozycję. Odwołani członkowie zarządu zostają z niczym.

Korzyści z prowadzenia fundacji poza pieniędzmi #

Pozycjonowanie i wizerunek #

Fundacja może budować zaufanie, eksperckość, a nawet markę osobistą. Co do zasady Fundacja działa charytatywnie, a to budzi bardzo pozytywne skojarzenia. Osoby działające w branży edukacyjnej, społecznej, medycznej czy ekologicznej mogą bardzo mocno na tym skorzystać.

Rozbudowywanie sieci kontaktów #

Fundacje często współpracują z instytucjami publicznymi, mediami czy biznesem. Możesz zbudować naprawdę wartościowe relacje, które możesz potem wykorzystać w innych projektach.

Praca z pasją #

Własna Fundacja daje wolność wyboru celu i ludzi, z którymi to robisz. Możesz pracować nad tym, co naprawdę ma dla ciebie znaczenie.

Kontrola i odpowiedzialność #

Założenie fundacji nie zwalnia z odpowiedzialności. Jeżeli myślisz, że Fundacja to tarcza, przez którą można przepuścić pieniądze i nikt się nie zorientuje, to grubo się mylisz.

Kto kontroluje fundacje #

• Urząd Skarbowy
• ZUS
• Państwowa Inspekcja Pracy
• Sąd Rejestrowy (KRS)
• Minister właściwy dla działalności fundacji (w trybie dostępu do informacji publicznej)
• Narodowy Instytut Wolności

Obowiązki fundacji #

• Sprawozdawczość
• Publikowanie danych finansowych
• Kontrola celowości wydatków
• Odpowiedzialność zarządu (również cywilna i karna)

Fundacja nie jest sposobem na ukrycie pieniędzy, a jeżeli ktoś tak działa, prędzej czy później zapuka do niego skarbówka albo nawet prokurator.

Fundacja a biznes #

Fundacja nie jest alternatywą na przykład dla spółki z o.o., ale są sytuacje, w których dobrze zaplanowana Fundacja może biznes uzupełniać.

Kiedy Fundacja ma sens w kontekście biznesowym #

• Prowadzisz firmę i chcesz założyć fundację korporacyjną do realizacji działań CSR
• Chcesz promować temat ważny społecznie, ale trudno na nim zarabiać (np. edukacja klimatyczna)
• Masz misję i chcesz łączyć działania społeczne z komercyjnymi w sposób przejrzysty i zgodny z prawem

To działa, ale tylko wtedy, jeżeli grasz uczciwie.

Problem fundacji fikcyjnych #

Niestety istnieją też fundacje zakładane tylko po to, by:

• Pozyskać środki i nigdy ich nie rozliczyć
• Stworzyć fasadową organizację dla wizerunku
• Prowadzić działalność biznesową pod przykrywką działalności charytatywnej

To zawsze wychodzi na jaw szybciej niż myślisz. Fundacje bez zespołu, bez działań, które nie wiedzą nawet jak rozliczyć się z grantu, kończą likwidacją.

Wniosek: Jeżeli nie masz pomysłu, zespołu i celu, nie zakładaj fundacji tylko dlatego, że to brzmi mądrze.

Podsumowanie – czy Fundacja się opłaca? #

Tak, Fundacja może się opłacać, jeśli: #

• Masz realny plan działań społecznych
• Chcesz pracować z pasją i mieć za to wynagrodzenie
• Widzisz potencjał w grantach, darowiznach i współpracy z biznesem
• Jesteś gotów na sprawozdania, kontrolę i odpowiedzialność
• Chcesz działać uczciwie, transparentnie i długofalowo

Nie, Fundacja się nie opłaca, jeśli: #

• Szukasz sposobu na biznes bez podatków
• Chcesz szybko wyciągnąć pieniądze
• Nie masz żadnego pomysłu ani planu
• Nie znasz przepisów i nie zamierzasz się do nich stosować

Najważniejsze #

Fundacja nie opłaca się dla ciebie, ale opłaca się dla sprawy, którą chcesz realizować. Jeśli zrobisz to z głową, sercem i dobrym prawnikiem u boku, może to być najlepsza praca, jaką możesz sobie wymarzyć.Przed założeniem organizacji skonsultuj się z prawnikiem. Jedna godzina rozmowy może zaoszczędzić miesięcy frustracji i pomóc wybrać właściwą drogę od razu.