Nowa ustawa dotycząca układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych miała wejść w życie 1 stycznia 2025 roku, jednak jej wdrożenie zostało przesunięte, a aktualny termin pozostaje nieznany.
Wprowadzone zmiany mają na celu uproszczenie procedur, zwiększenie dynamiki negocjacji oraz stworzenie bardziej przejrzystego i elastycznego systemu zawierania układów zbiorowych pracy. Ustawa kładzie duży nacisk na promowanie dialogu społecznego, lepsze dostosowanie warunków pracy i częstszy przegląd zawartych już układów.
Krajowa Ewidencja Układów Zbiorowych Pracy (KEUZP)
Jedną z istotnych nowości jest stworzenie centralnego rejestru układów zbiorowych – KEUZP, który będzie prowadzony przez ministra właściwego ds. pracy. Wprowadzenie ewidencji znacznie przyspieszy proces rejestracji i umożliwi łatwiejszy dostęp do dokumentów zarówno dla pracodawców, jak i związków zawodowych. Rejestr ma również zwiększyć przejrzystość i umożliwić kontrolowanie, czy układy są zgodne z obowiązującym prawem.
Do nowego rejestru należy zgłaszać m.in. zawarcie nowych układów zbiorowych pracy, zmiany do już obowiązujących układów, rozwiązanie układu zbiorowego, jak również wszelkie protokoły dodatkowe. Ponadto rejestr obejmuje zgłaszanie informacji o stronach układu zbiorowego, okresie jego obowiązywania oraz innych kluczowych postanowieniach, które mogą mieć wpływ na prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
Określenie czasowego okresu obowiązywania układów
Nowa ustawa wprowadza ograniczenia czasowe dla układów zbiorowych, co należy ocenić jako krok w dobrą stronę. Układy zakładowe będą mogły być zawierane maksymalnie na 5 lat, a układy ponadzakładowe na 10 lat. Po upływie tych okresów ich przedłużenie będzie możliwe wyłącznie po przeprowadzeniu renegocjacji. Takie rozwiązanie ma na celu zmuszenie stron do regularnego aktualizowania postanowień, co pozwoli na bieżąco uwzględniać zmieniające się potrzeby zarówno pracowników, jak i pracodawców. Jest to dobre i potrzebne, ponieważ zmiany w zakładach pracy oraz na rynku pracy zachodzą dynamicznie, a regularne negocjacje umożliwią dostosowanie warunków układów do aktualnej sytuacji. Dzięki temu wzrośnie elastyczność i adekwatność regulacji, co może przynieść korzyści obu stronom.
Rozszerzone możliwości mediacji
W sytuacjach, gdy strony nie będą mogły dojść do porozumienia, projekt ustawy przewiduje możliwości skorzystania z pomocy mediatora (eksperta). Jest to szczególnie ważne w przypadkach, gdy negocjacje dotyczą kluczowych kwestii, takich jak wynagrodzenia, czas pracy czy świadczenia dodatkowe. Mediacja ma wspierać osiąganie kompromisów, a także skracać czas potrzebny na zakończenie rokowań. Koszty ekspertyzy pokrywać będzie strona, która żądała powołania eksperta, chyba, że strony postanowią inaczej.
Ułatwienia w występowaniu z układów ponadzakładowych
Nowe przepisy przewidują uproszczoną procedurę dla pracodawców, którzy z powodu trudności ekonomicznych nie są w stanie realizować postanowień układów ponadzakładowych. Dotychczasowe regulacje były w tej kwestii zbyt restrykcyjne, co prowadziło do wielu konfliktów i komplikacji prawnych.
Cel zmian – więcej dialogu i lepsze warunki pracy
Głównym celem nowej ustawy jest ożywienie dialogu społecznego i zwiększenie liczby zawieranych układów zbiorowych. Wprowadzenie bardziej przejrzystych procedur oraz elastycznych narzędzi negocjacyjnych ma zachęcać zarówno pracodawców, jak i związki zawodowe do aktywnego uczestnictwa w tworzeniu układów. Regulacje te mają również na celu poprawę warunków pracy, co jest szczególnie istotne w kontekście rosnących wymagań rynku pracy i potrzeb pracowników.
Mimo że ustawa była pierwotnie planowana do wdrożenia 1 stycznia 2025 roku, ten termin został przesunięty, a obecnie brak jest oficjalnych informacji o nowej dacie wejścia w życie przepisów. Oczekuje się jednak, że wdrożenie ustawy nastąpi w 2025 roku, po zakończeniu prac legislacyjnych i doprecyzowaniu szczegółowych regulacji.
Co dalej?
Pisząc ten artykuł jestem w trakcie tworzenia nowego zakładowego układu zbiorowego pracy dla jednego z klientów, opierając się właśnie na założeniach projektu ustawy. Z niecierpliwością czekam na wszelkie informacje dotyczące nowego terminu jej wdrożenia, ponieważ nowe regulacje mogą znacząco wpłynąć na finalny kształt układu.
Jeżeli chcesz zaktualizować swój układ zbiorowy, potrzebujesz pomocy w negocjacjach ze związkami zawodowymi lub wsparcia w przygotowaniu układu dostosowanego do zmieniających się przepisów – napisz do mnie -> natalia.kwiatkowska@legalden lub https://www.linkedin.com/in/nkwiatkowska/. Chętnie pomogę w wypracowaniu najlepszych rozwiązań dla Twojej firmy i pracowników.