Wielu naszych klientów zastanawia się, czy w związku z wypowiedzeniem umowy przez ich pracodawcę, należy się im odprawa pieniężna. Często pracodawcy nie chcą wypłacać odprawy zwalnianym pracownikom, pomimo, że w wielu przypadkach takie świadczenie pracownikowi się po prostu należy. Z naszego najnowszego artykułu dowiecie się, kiedy pracownikowi należy się odprawa.
Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę musi leżeć po stronie pracodawcy
Pierwszą podstawową zasadą tego, kiedy pracownikowi należy się odprawa, jest to, że przyczyny zwolnienia pracownika muszą leżeć jedynie po stronie pracodawcy. Nawet jeżeli pracownik widzi, że firma pracodawcy znajduje się w złej sytuacji finansowej, to musi po prostu poczekać, aż to pracodawca zwolni go z pracy. Jeżeli to pracownik zdecyduje się złożyć wypowiedzenie umowy o pracę w obawie przed tym, że pracodawca zrobi to przed nim, pamiętajmy, że odprawa nie będzie mu wtedy przysługiwała.
Pracodawca musi zatrudniać przynajmniej 20 osób – zwolnienia indywidualne
Warunkiem otrzymania odprawy przez pracownika, którego pracodawca zwalnia w ramach zwolnienia indywidualnego, jest między innymi to, że pracodawca decydujący się na zwolnienie go z pracy musi zatrudniać w swojej firmie co najmniej 20 osób. Jeżeli warunek ten zostanie spełniony, nie ma znaczenia czy zwolnieni pracownicy pracowali na umowę na czas określony, czy na czas nieokreślony – jeżeli przyczyna zwolnienia nie leży po stronie pracownika, odprawa oczywiście takiemu pracownikowi przysługuje.
Zwolnienia grupowe, a odprawa dla pracownika
Wypłata odprawy pracownikowi w przypadku zwolnień grupowych to obowiązek pracodawcy – nie ma tutaj mowy o jego dobrej woli. Jest to wymóg określony w przepisach ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników tzw. ustawie o zwolnieniach grupowych.
Zwolnienie grupowe to sytuacja, w której pracodawca zatrudniający co najmniej 20 osób zwalnia określoną liczbę pracowników w ciągu 30 dni. Ustawa określa trzy takie przypadki:
- 10 pracowników, jeśli zatrudnia mniej niż 100 osób,
- 10 procent wszystkich pracowników, jeśli zatrudnia przynajmniej 100 osób, ale mniej niż 300,
- 30 pracowników, jeśli zatrudnia co najmniej 300 osób.
Jeżeli w zakładzie pracy doszło do zwolnień grupowych, a pracodawca odmawia wypłaty pracownikom należnej im odprawy, to działa on sprzecznie z obowiązującymi przepisami prawa.
Odprawa a rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron
Wielu pracowników jest przekonana, że rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron zwalnia pracodawcę z obowiązku wypłaty im odprawy pieniężnej – nic bardziej mylnego. Jeżeli inicjatorem podpisania porozumienia był pracodawca, to takie rozwiązanie stosunku pracy traktowane jest jako rozwiązanie umowy z winy pracodawcy. Pracownik musi jedynie udowodnić, że to nie on a pracodawca dążył do podpisania porozumienia. Tłumaczenie pracodawcy, że jest to porozumienie stron to jedynie próba uniknięcia odpowiedzialności za rozwiązanie z pracownikiem umowy, pomimo tego, że wina leży ewidentnie po stronie pracodawcy.
Komu nie przysługuje odprawa?
Po pierwsze, odprawy nie otrzyma pracownik, który sam się zwolni. Nie jest ważna sytuacja firmy czy rozpoczynanie zwolnień innych pracowników – to pracodawca musi zwolnić pracownika, aby ten dostał odprawę. Kolejną sytuacją, w której pracownik nie otrzyma odprawy, jest zwolnienie dyscyplinarne. Pracownik, który rażąco złamał przepisy i naruszył podstawowe obowiązki pracownicze, i co najważniejsze pracodawca mu to udowodnił, nie może liczyć na odprawę.
Ile wynosi odprawa?
To jaka odprawa przysługuje pracownikowi, zależy od stażu pracy, jaki przepracował w danym zakładzie pracy – bierze się pod uwagę wszystkie okresy przepracowane u tego samego pracodawcy, a nie ogólny czas pracy we wszystkich firmach. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy pracownik zmienił firmę, a zmiana ta była konieczna, ponieważ zakład pracy lub jego część przeszedł do innego pracodawcy, tzw. jedna firma wchłonęła drugą. Wtedy staż pracy pracownika to łączny staż u poprzedniego i obecnego pracodawcy.
Kiedy pracownik jest zobowiązany zwrócić odprawę
W sytuacji, gdy pracownik skieruje sprawę do sądu przeciwko swojemu pracodawcy, twierdząc, że ten niesłusznie zwolnił go z pracy i taką okoliczność udowodni sąd, może przywrócić tego pracownika na poprzednie stanowisko. Jeżeli pracownik wróci do firmy po tym jak dostał odprawę, będzie zobowiązany ją zwrócić.
Odprawa emerytalna
Pracownik przechodzący na emeryturę również ma prawo do otrzymania odprawy emerytalnej – jest to pewnego rodzaju świadczenie na pożegnanie. Taka odprawa co do zasady jest równa jednomiesięcznemu wynagrodzeniu – oczywiście odprawa może być w takim przypadku wyższa, wszystko zależy od regulaminu pracy i wynagrodzeń. Wyższe odprawy emerytalne przysługują zazwyczaj między innymi nauczycielom.
Co zrobić, gdy pracodawca nie chce wypłacić odprawy?
Wielu pracowników po rozwiązaniu umowy o pracę nie dostaje należnej im odprawy. Pracodawcy najczęściej nie informują pracowników o przysługujących im świadczeniach. Często pracownicy o tym, że przysługiwała im odprawa, dowiadują się po jakimś czasie. Nic straconego. Jeżeli od chwili zwolnienia nie upłynęły jeszcze 3 lata, pracownik może domagać się od swojego byłego pracodawcy odprawy, a jeżeli ten odmówi, skierować sprawę na drogę sądową, aby tam walczyć o swoje prawa.
Wsparcie kancelarii
Jeżeli zostałeś zwolniony z pracy i należy Ci się odprawa, a Twój pracodawca mimo wszystko nie chce Ci jej wypłacić, skontaktuj się z naszą kancelarią przez email biuro@legalden.pl. Na pewno pomożemy.
O tym jak napisać wypowiedzenie umowy o pracę, przeczytacie tutaj: https://legalden.pl/jak-napisac-wypowiedzenie-umowy-o-prace/
