Osoby z niepełnosprawnościami w 2025 roku wciąż borykają się z wykluczeniem społecznym, zawodowym, cyfrowym i architektonicznym. Choć postęp jest zauważalny, wciąż jest wiele do zrobienia, aby świat stał się w pełni dostępny dla wszystkich.
Bariery, które wciąż istnieją
Jako liderka w swojej organizacji masz ogromny wpływ na to, jak osoby z niepełnosprawnościami będą się czuły w miejscu pracy i jak będą traktowane. Choć zmiany w społeczeństwie w kierunku większej inkluzyjności zachodzą, wciąż istnieje wiele barier, które uniemożliwiają pełne uczestnictwo osób z niepełnosprawnościami w różnych aspektach życia. Wciąż bowiem spotykają się one z wykluczeniem, zarówno społecznym, zawodowym, jak i cyfrowym czy architektonicznym. Twoja rola w przeciwdziałaniu tym wykluczeniom jest kluczowa, a odpowiednie dokumenty wewnętrzne mogą stanowić mocny fundament dla podejmowanych działań.
Zanim przejdziesz do działania, warto zrozumieć, z jakimi trudnościami borykają się osoby z niepełnosprawnościami. Codziennie muszą one pokonywać wyzwania, które dla wielu z nas są niewidoczne, ale które mają ogromny wpływ na ich komfort życia i pracy.
- Bariery architektoniczne – Brak odpowiednich udogodnień, takich jak windy czy podjazdy, sprawia, że przestrzeń publiczna i miejsca pracy są często niedostępne.
- Bariery cyfrowe – Niedostosowane strony internetowe czy aplikacje uniemożliwiają osobom z niepełnosprawnością wzroku, słuchu czy manualną korzystanie z technologii, co ogranicza ich aktywność zawodową.
- Bariery w pracy – Osoby z niepełnosprawnościami spotykają się z stereotypami, brakiem elastycznych warunków zatrudnienia oraz niedostosowanymi stanowiskami pracy.
- Ograniczony dostęp do edukacji i kultury – Niewielka liczba materiałów edukacyjnych dostępnych w wersji brajlowskiej, brak tłumaczy języka migowego czy audiodeskrypcji to tylko niektóre z przeszkód, które osoby z niepełnosprawnościami napotykają na co dzień.
- Bariery w opiece zdrowotnej – Rejestracja, brak przystosowanych gabinetów lekarskich oraz trudności w komunikacji to problemy, które zniechęcają osoby z niepełnosprawnościami do korzystania z usług medycznych.
Jak organizacje działają przeciw wykluczeniom?
Wiele organizacji zaczyna dostrzegać wartość w zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami i wdrażaniu zasad inkluzyjności w swoich działaniach. Zmiany na lepsze nie muszą być tylko teorią – istnieje szereg firm i instytucji, które skutecznie przeciwdziałają wykluczeniu, wdrażając realne i efektywne rozwiązania. Twoja organizacja może czerpać z ich doświadczeń, tworząc miejsce pracy, w którym każdy, niezależnie od swojej niepełnosprawności, będzie mógł rozwijać swoje talenty i pełnoprawnie uczestniczyć w życiu zawodowym.
Warto zacząć od tego, że organizacje działające na rzecz inkluzyjności tworzą przestrzeń, w której różnorodność jest nie tylko doceniana, ale również wspierana. Działania te mają na celu zapewnienie równych szans wszystkim osobom, bez względu na ich potrzeby czy ograniczenia. Działania te obejmują zarówno dostosowanie warunków pracy, jak i podejście do rekrutacji, szkoleń czy codziennej współpracy w zespołach.
Przykładem takiej organizacji jest ING Bank Śląski, który już w 2009 roku został wyróżniony za dostosowanie swoich placówek do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Bank ten nie tylko inwestuje w dostosowania infrastrukturalne, ale również wprowadził pakiety świadczeń dla pracowników z niepełnosprawnościami i regularnie organizuje szkolenia z zakresu inkluzyjności, by cały zespół rozumiał, jak ważna jest dostępność i równouprawnienie.
Innym przykładem jest Grupa LUX MED, która wdrożyła innowacyjne rozwiązania, takie jak elektroniczny system kolejkowy dostosowany do osób poruszających się na wózkach inwalidzkich oraz pętle indukcyjne dla osób z niepełnosprawnością słuchu. Grupa ta aktywnie wspiera także startupy tworzące innowacyjne rozwiązania w dziedzinie zdrowia w ramach programu eco-Disruptive, dając tym samym przykład integracji technologii z inkluzyjnością.
Fundacja Kultury bez Barier jest kolejnym przykładem organizacji, która działa na rzecz inkluzyjności. Wspólnie z m.st. Warszawa uruchomiła Warszawską Akademię Dostępności, która organizuje szkolenia i warsztaty dla koordynatorów ds. dostępności. Fundacja opracowuje również poradniki i filmy instruktażowe, które pomagają instytucjom publicznym i kulturalnym lepiej rozumieć temat dostępności i skuteczniej wdrażać odpowiednie rozwiązania. Ich działania mają na celu zapewnienie pełnej dostępności dla osób z niepełnosprawnościami w przestrzeni publicznej oraz w kulturze, co jest kluczowe dla równości szans w dostępie do edukacji, sztuki i kultury.
Z kolei Fundacja Aktywizacja stawia na wspieranie osób z niepełnosprawnościami poprzez oferowanie doradztwa zawodowego, szkoleń, wsparcia psychologicznego oraz pomaganie w rekrutacji osób z niepełnosprawnościami do firm. Fundacja ta aktywnie współpracuje z pracodawcami, oferując audyty dostępności, które pomagają firmom w tworzeniu bardziej inkluzyjnego środowiska pracy.
Tego typu organizacje przełamują bariery i wyznaczają nowe standardy w zakresie inkluzyjności. Ich działania pokazują, że inkluzyjność to nie tylko kwestia dostosowań technicznych, ale także zmiany w postrzeganiu osób z niepełnosprawnościami i ich potencjału w miejscu pracy. Działając na rzecz równości, organizacje nie tylko poprawiają jakość życia osób z niepełnosprawnościami, ale również przyczyniają się do rozwoju kultury organizacyjnej opartej na szacunku, otwartości i wzajemnym wsparciu.
Co możesz zrobić, aby przeciwdziałać wykluczeniom?
Zadbaj o to, aby w Twojej organizacji stworzono przestrzeń, w której każda osoba będzie mogła poczuć się doceniona i mieć równe szanse na rozwój. Możesz zacząć od wprowadzenia kilku kluczowych dokumentów wewnętrznych, które będą fundamentem do wprowadzania inkluzyjnych praktyk.
- Polityka dostępności w organizacji
Pierwszym krokiem w przeciwdziałaniu wykluczeniu jest stworzenie Polityki Dostępności w Twojej organizacji. Taki dokument pozwala wyznaczyć zasady, które będą obowiązywać w zakresie dostosowania przestrzeni, technologii oraz warunków pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Określenie celów związanych z dostępnością infrastruktury biurowej, a także urządzeń wspierających osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności, to kluczowy element wdrażania zmian.
- Plan wdrożenia inkluzyjności w miejscu pracy
Zaprojektowanie Planu Wdrożenia Inkluzyjności to kolejny krok. W dokumencie tym powinny zostać uwzględnione działania, które pomogą Ci w stworzeniu środowiska pracy dostępnego i wspierającego osoby z niepełnosprawnościami. Plan ten może obejmować m.in. dostosowanie procesów rekrutacyjnych, tworzenie elastycznych warunków zatrudnienia oraz szkolenia dla pracowników i menedżerów, które zwiększą świadomość na temat inkluzyjności. Plan pomoże także w organizowaniu działań wsparcia, takich jak mentoring czy dostosowanie stanowisk pracy.
- Procedura oceny dostępności stanowisk pracy
Przygotowanie Procedury Oceny Dostępności Stanowisk Pracy pozwoli Ci regularnie analizować, czy warunki pracy w Twojej organizacji są wystarczająco dostępne dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Taki dokument pomoże w ocenie, czy stanowiska pracy wymagają dostosowania pod względem wyposażenia (np. wózki inwalidzkie, ergonomiczne krzesła), jak również dostępności technologii wspierających (np. programy do odczytu tekstu, oprogramowanie ułatwiające komunikację).
- Kodeks równości szans i przeciwdziałania dyskryminacji
Kodeks Równości Szans i Przeciwdziałania Dyskryminacji to dokument, który pomoże Ci jasno określić zasady traktowania osób z niepełnosprawnościami w Twojej organizacji. Powinien on zawierać zasady dotyczące równego traktowania w procesach rekrutacyjnych, awansowych oraz w dostępie do szkoleń. Kodeks taki zapobiegnie dyskryminacji oraz pomoże w integracji osób z niepełnosprawnościami poprzez uwzględnienie ich potrzeb w codziennej pracy.
- Strategia komunikacji wewnętrznej z uwzględnieniem dostępności
Warto zadbać o odpowiednią Strategię Komunikacji Wewnętrznej z Uwzględnieniem Dostępności. Dzięki niej Twoja organizacja będzie mogła stworzyć zasady dotyczące tworzenia materiałów, które będą dostępne dla wszystkich pracowników. Może to obejmować transkrypcje, materiały w wersji brajlowskiej, tłumaczenie na język migowy lub udostępnienie treści w formacie audio. Takie podejście zapewni, że nikt nie będzie wykluczony z ważnych informacji.
6. Polityka współpracy z zewnętrznymi organizacjami wspierającymi osoby z niepełnosprawnościami
Polityka Współpracy z Zewnętrznymi Organizacjami to dokument, który pomoże Ci w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów z organizacjami wspierającymi osoby z niepełnosprawnościami. Fundacje, organizacje pozarządowe czy instytucje publiczne często oferują wsparcie w zakresie szkoleń, dostosowywania infrastruktury czy rekrutacji. Taki dokument pomoże Ci określić cele tej współpracy i wytyczyć konkretne działania, które będą miały na celu wspieranie osób z niepełnosprawnościami w Twojej organizacji.
Wdrażanie inkluzyjności w organizacji to proces, który wymaga zaangażowania, wiedzy i chęci do wprowadzania realnych zmian. Każdy krok ku równym szansom dla osób z niepełnosprawnościami to krok w stronę lepszej, bardziej otwartej i sprawiedliwej organizacji.
Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak unikać powierzchownych działań w zakresie inkluzyjności? Przeczytaj mój artykuł o silverwashingu.
